Σε ποιο δόγμα να πάω; Σε ποια εκκλησία;
Πολλές φορές με ρωτάνε πολλοί άνθρωποι, «σε ποιο δόγμα να πάω, σε ποια εκκλησία, σε ποια οργάνωση θρησκευτική, πού υπάρχει η αλήθεια;». Θα ξεκινήσω από το δεύτερο, «πού υπάρχει η αλήθεια». Όλοι οι χριστιανοί κρατούν στα χέρια τους, και αν δεν το κρατούν, το έχουν στο δόγμα τους, το Ευαγγέλιο του Χριστού. Αν το μελετούν και θελήσουν να το εφαρμόζουν, θα έχουν την αλήθεια, η οποία θα ζει μέσα τους. Από αυτό και μόνο αυτό, το ότι θα πλημμυρίσουν από σοφία Θεού, από χαρά, από ειρήνη, από δικαιοσύνη, από καρπούς και χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, θα καταλάβουν ότι ζουν πολυδιάστατα, ευχάριστα αλλά και ότι έχουν την αλήθεια. Εξάλλου, όλα αυτά που ανέφερα, μόνο το Ευαγγέλιο του Χριστού μπορεί να τα φέρει στην ζωή των ανθρώπων. Μόνο το εφαρμοζόμενο Ευαγγέλιο μπορεί να φέρει ισορροπία στην ψυχή μας και στο σώμα μας. Αυτό και μόνο αυτό, κρατά την ισορροπία στην ζωή. Αυτό και μόνο αυτό, σου χορηγεί την σοφία, έτσι ώστε να ξέρει ο άνθρωπος, πού να αφιερώνει τον χρόνο του ώστε να εξασφαλίσει αλλά και να ιδιωτικοποιήσει καρπούς του Αγίου Πνεύματος, χαρίσματα και δυνάμεις. Όλα τα άλλα που έχει ο κόσμος σήμερα, αφού τα υπηρετεί, δεν χάρισαν στον άνθρωπο υγεία, χαρά, σοφία, δυνάμεις, αγάπη, ειρήνη, δικαιοσύνη κλπ. Πάμε στο δεύτερο ερώτημα, «σε ποιο δόγμα να πάω, σε ποια εκκλησία». Για μένα λοιπόν, η απάντηση είναι απλή. Να πηγαίνει ο καθένας στο δόγμα που ανήκει. Όσος φαρισαϊσμός ή υποκρισία και αν υπάρχει στο όποιο δόγμα, εσύ, εγώ, να ακούμε από τους ανθρώπους τα λόγια του Θεού και να αποφεύγουμε ό,τι είναι υποκριτικό. Μέσα στο όποιο δόγμα, υπάρχουν και άνθρωποι που αληθινά υπηρετούν τον Θεό. Να πηγαίνει λοιπόν ο καθένας στο δόγμα που μεγάλωσε, αλλά να μάθει όμως αν θέλει, να σέβεται και το δόγμα του άλλου, να σέβεται την όποια αγαθή διαφορετικότητα ή ετερότητα χωρίς να την κρίνει. Ειδικά εμείς, που ζούμε στην Ελλάδα και φέρουμε το μεγάλο για μας όνομα «Χριστιανός», και μάλιστα ορθόδοξος, διότι ορθόδοξος χριστιανός σημαίνει ευθεία, ορθή, αληθινή δόξα την οποία εμφανίζουν άνθρωποι που έχουν αγάπη Χριστού, που έχουν ενότητα μεταξύ τους, προσφορά, σέβονται τους άλλους ανεξαρτήτου δόγματος, θρησκείας ή έθνους, συγχωρούν, αγκαλιάζουν, ελεούν, ζουν με ταπείνωση, είναι δοτικοί, ειρηνικοί, χαρούμενοι και πολλά άλλα. Αν τώρα για κάποιους, χριστιανός ορθόδοξος δεν είναι όλα αυτά, αλλά είναι εξουσία, εγωισμός, θυμός, αποστροφή, κρίσεις και καταλαλιές, και καυχώνται ότι είναι χριστιανοί ορθόδοξοι λέγοντας «άλλος εκτός από εμένα, δεν υπάρχει», τότε αυτοί δεν έχουν καμία σχέση με τον Θεό, πόσο μάλλον με την σοφία του Λόγου του Θεού. Ειδικότερα αν κρίνει κάποιος, διότι ο κρίνων θα πέφτει πάντα έξω από το θέλημα του Θεού. Είναι εντολή Θεού το «Μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε·» (Ματθ. 7:1). Εξάλλου, αυτό που θα παίξει ρόλο στην ζωή των ανθρώπων που θέλουν να λέγονται άνθρωποι του Θεού ή χριστιανοί ορθόδοξοι ή καθολικοί, δεν είναι το δόγμα. Και αυτό το βλέπουμε είτε είσαι χριστιανός είτε είσαι καθολικός είτε είσαι ειδωλολάτρης, είτε είσαι μονοθεϊστής είτε είσαι οτιδήποτε άλλο. Με αυτόν και μόνο τον τρόπο ή τον όποιο τίτλο φέρει ο καθένας, δεν αποδεικνύεται τίποτα ουσιαστικό για τον Θεό, για σένα, για τον κόσμο, για την Δημιουργία. Και οι εβραίοι πίστευαν στον Θεό. Όταν όμως ο Θεός έστειλε το παιδί του, τα συμφέροντά τους το σταύρωσαν. Δεν παίζει λοιπόν κανέναν ρόλο, σε ποιο δόγμα σε βάφτισαν ή σε ποιο δόγμα ανήκεις. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο, είναι αν εκπροσωπεί το δόγμα σου το Ευαγγέλιο του Χριστού, το οποίο θα πρέπει να εφαρμόζεται μεταξύ των ομοθρήσκων, για να αποτελεί παράδειγμα για τους άλλους. Επίσης, αυτό που έχει μεγάλη σημασία, είναι το κατά πόσο το εφαρμόζεις. Ο Κύριος, ερχόμενος είπε «ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόματι αὐτῶν καὶ τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ· μάτην δὲ σέβονταί με, διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων.» (Ματθ. 15:8-9). Αυτό δυστυχώς συμβαίνει σε όλους τους χριστιανούς ανεξαρτήτου δόγματος, εκτός λίγων εξαιρέσεων οι οποίοι ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Χριστού. Και ο λόγος που γίνεται αυτό, δηλαδή το να μην παίρνει αξία το Ευαγγέλιο του Χριστού στην ζωή των χριστιανών, είναι διότι όλοι λένε ψέματα, όλοι είναι φανατικοί με την θρησκεία τους ή το δόγμα τους ή το έθνος τους, όλοι στηρίζουν την ζωή τους στα χρήματα και στα φάρμακα, όλοι είναι φιλάργυροι, όλοι κρίνουν. Δυστυχώς ο Θεός, δεν ζει στην καρδιά των χριστιανών, αλλά στον ουρανό, και στην πλειοψηφία των χριστιανών δεν ζει ο Χριστός αλλά η φιλαυτία, ο εγωισμός, η πονηρία, η αμαρτία. Με αυτές τις προϋποθέσεις να γνωρίζουμε ότι, «οἴδαμεν δὲ ὅτι ἁμαρτωλῶν ὁ Θεὸς οὐκ ἀκούει, ἀλλ᾿ ἐάν τις θεοσεβὴς ᾖ καὶ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιῇ, τούτου ἀκούει.» (Ιω. 9:31). Καθώς χριστιανός, σύμφωνα με τον Λόγο του Θεού, είναι αυτός που συνέχεια προσπαθεί να ενωθεί με τον ζώντα Θεό, έχοντας σαν οδηγό την σοφία του Θεού η οποία καλεί τον άνθρωπο να μετανοήσει, είναι γραφικό «ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου οὗτος σώσει αὐτήν.» (Μαρκ. 8:35). Δεν θα βρει λοιπόν τον Θεό, όποιος απλά δογματίζεται ή φανατίζεται. Για να είσαι του Θεού, για να είμαι του Θεού, για να είμαστε του Θεού, χρειάζεται πρώτον, να σπουδάσουμε την σοφία του Θεού αλλά και να εφαρμόζουμε αυτήν. Σήμερα, πολλοί μπορεί να λένε ότι είναι ορθόδοξοι ή καθολικοί ή οτιδήποτε άλλο. Όμως το Ευαγγέλιο του Χριστού δεν το γνωρίζουν, με φυσική συνέπεια τις εντολές που ο Θεός μάς φανέρωσε να μην τις αξιοποιούν στην καθημερινότητά τους. Αυτό είναι επικίνδυνο. Ο κόσμος μας δυστυχώς, δεν μιλάει σήμερα για τον Θεό, παρά μόνο για τα χρήματα και για τα συμφέροντα. Το δόγμα από μόνο του, η θρησκεία από μόνη της, δεν θα παίξει σημαντικό ρόλο στην σχέση μας με τον Θεό, αν δεν μπούμε στο βαθύ νόημα του Λόγου του Θεού. Άρα το πού θα πάμε, αν δεν θέλουμε να τα βάλουμε στην ζωή μας όλα αυτά που αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη, αφού πάνω σε αυτή στηρίζεται το όποιο χριστιανικό δόγμα, δεν θα παίξει σημαντικό ρόλο στην ζωή μας. Στην ερώτηση λοιπόν «σε ποιο δόγμα ή σε ποια εκκλησία να πάω, πού είναι η αλήθεια;», αν δεν έχουμε την όρεξη και την θέληση να διαβάσουμε και να εφαρμόσουμε το Ευαγγέλιο του Χριστού, τίποτα δεν ωφελεί. Ακόμα να προσέξουμε και κάτι άλλο πολύ σημαντικό. Πίσω από το κάθε δόγμα κρύβονται άνθρωποι. Εδώ λοιπόν απαντώ. Μην πηγαίνει κανένας σε κανέναν που τον απειλεί, που του λέει «πρέπει να κάνεις αυτό ή το άλλο», που τον δογματίζει, που τον φανατίζει, που τον εξουσιάζει, που εμφανίζει τον εαυτό του ποιμένα ή προφήτη ή αντί Θεού, που όλη την ώρα θέλει να τον ελέγχει στα πάντα και να του τα εμφανίζει ως αμαρτία, κλπ. Αν λοιπόν στο δόγμα που πηγαίνει κάποιος, στο όποιο δόγμα, εμφανίζονται άνθρωποι με τα παραπάνω στοιχεία, να αλλάζει πνευματικό ή αν δεν θέλει πνευματικό, να πάρει το Ευαγγέλιο του Χριστού στα χέρια σου και να γίνει ο ίδιος πνευματικός. Ακόμα να μην πηγαίνουμε σε ανθρώπους που θέλουν να σε αποκόψουν από τον κόσμο, ώστε να μην έχεις επαφή με κανέναν παρά μόνο με αυτόν που κάνει τον αντί Θεού. Αν κάποιος θέλει να αφιερωθεί, να το κάνει γιατί το θέλει ο ίδιος μέσα από επίγνωση, και όχι γιατί κάποιος τον επηρέασε. Ακόμα, μην πηγαίνει σε όποιον συνέχεια κρίνει όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό του. Απλά πράγματα. Να πηγαίνουμε όλοι, αν το καταλαβαίνουμε αυτό, στον Θεό που σε ελευθερώνει, στον Λόγο του Θεού, τον οποίον θα συναντήσουμε στην σιωπή, στο αγιαστήριό μας, διότι εδώ κρύβεται κάτι πολύ σημαντικό. Όπου και να πάμε, χωρίς το κάλεσμα του Θεού και την απόφαση να γίνουμε παιδιά του Θεού, δεν θα ωφελήσει καθόλου την ζωή μας. Γι’ αυτό εμείς, να προτιμούμε να πηγαίνουμε στο αγιαστήριό μας, να πηγαίνουμε στην σιωπή, και σε αυτή να σπουδάζουμε τον Λόγο του Θεού, την υγιαίνουσα διδασκαλία της Φωνής Θεού και ό,τι είναι αγαθό και καλό το οποίο σου αυξάνει την αγάπη ως προς τον Θεό, ως προς τον αδελφό, ως προς τον φίλο αλλά και ως προς τον εχθρό ακόμα. Γράμματα όλοι σήμερα λίγο ή πολύ ξέρουμε. Με λίγα λόγια, όλοι όσοι θέλουν να έχουν εξουσία πάνω σου, σε αυτούς να μην πηγαίνεις, διότι αυτοί θα σε πεθάνουν πριν την ώρα σου. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή, στο πού πηγαίνουμε, διότι καταστρέφονται άνθρωποι, ακολουθώντας ανθρώπους που νομίζουν ότι είναι ξεχωριστοί, ιδιαίτεροι και εμφανίζουν φανατισμό σε αυτό που πιστεύουν, το οποίο παρουσιάζουν, ότι αυτό και μόνο αυτό είναι το σωστό. Αδέλφια μου, μην γινόμαστε αρχηγοί σε κάποιον συνάνθρωπό μας, και μην αφήνουμε κανέναν να γίνει αρχηγός στην δική μας ζωή. Το μόνο που επιτρέπεται μεταξύ μας, είναι ο ελεύθερος διάλογος με στοιχεία ευγενούς άμιλλας και με σκοπό, να συμπληρώνουμε ελλείποντα ο ένας στον άλλον και όχι να θέλουμε να πείσουμε τους άλλους ότι έχουμε την αλήθεια, διότι κανένας δεν έχει ολοκληρωμένη την αλήθεια. Όλοι έχουμε μέρος αυτής. Η αλήθεια είναι για όλους σχετική. Και ο λόγος που δεν έχουμε, δεν ξέρουμε ή δεν εφαρμόζουμε την αλήθεια, αποδεικνύεται καθημερινά, αφού έχουμε ζωντανό Θεό, ο οποίος μας καλεί να ζήσουμε, ενώ εμείς όλοι προτιμούμε την αμαρτία η οποία μας πεθαίνει. Όσοι καταφέρουν να αφθαρτοποιήσουν την φθαρτή φύση τους, και στην συνέχεια να ζήσουν με ταπείνωση, αυτοί και μόνο αυτοί θα έχουν μεγάλο μέρος της αλήθειας του Χριστού στην ζωή τους, και ο λόγος, διότι θα ζουν όπως ζει και ο Θεός. Ακόμα να γνωρίζουμε, ότι όποιο πνευματικό επίπεδο και αν αποκτήσουμε, ο μόνος τίτλος που θα πρέπει να εμφανίζουμε, είναι ο τίτλος «φίλος», και να εκδηλώνουμε πνευματική αγάπη μεταξύ μας η οποία μας καθιστά αδέλφια, ώστε να δημιουργηθεί στις μεταξύ μας σχέσεις η Φιλαδέλφεια. Καμιά εξουσία δεν θα ασκεί κανένας σε κανέναν. Όλοι φίλοι, διότι το ίδιο κάνει και ο Θεός, αφού και 100 χρόνια να ζήσει ένας άνθρωπος, ο Θεός ποτέ δεν θα πάει σε κάποιον να τον κάνει να νιώθει ενοχές, να θέλει να τον εξουσιάσει, να τον χειραγωγήσει ή να τον γράψει σε κάποιο δόγμα ή κάποια οργάνωση. Όλα αυτά τα μηχανεύονται άνθρωποι, οι οποίοι αποσκοπούν σε δικά συμφέροντα τους επικαλούμενοι τον Θεό. Αν ο άνθρωπος ζητήσει τον Θεό και ο Θεός έρθει στην ζωή του δια Πνεύματος Αγίου, θα έρθει με σεβασμό, με αγάπη, με σπλάχνα, με ειρήνη και πάντα θα τον αγκαλιάζει τον άνθρωπου που τον ζητάει. Μάλιστα ο Θεός, αυτόν που τον ζητάει, τον αγκαλιάζει δια Πνεύματος Αγίου και τον ευλογεί. Ο τρόπος; Με την δική του σοφία. Το μεγαλείο του Θεού μάλιστα είναι, στο ότι και ο άλλος, που δεν τον ζητάει τον Θεό, αφού όλοι περνάμε από αυτό το στάδιο κάποια στιγμή στη ζωή μας, ο Θεός διακριτικά τον αγκαλιάζει και αυτόν. Ο τρόπος; Με ανθρώπους που του στέλνει για να τον βοηθήσουν, είναι γραφικό «ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους.» (Ματθ. 5:45). Ας το μάθουμε και εμείς. Κάτι άλλο που χρειάζεται να προσέχουμε στην ζωή μας, είναι ανθρώπους οι οποίοι κάνουν και αυτοί έναν αγώνα και μάλιστα πολλές φορές μιλάνε για δογματικά θέματα. Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούν ότι γνωρίζουν πολύ καλά τις Γραφές, και μάλιστα όποιος δεν συμφωνεί μαζί τους, γίνεται αμέσως για αυτούς αιρετικός, αποσυνάγωγος. Παρόλα αυτά, εμείς να ξέρουμε, ότι κανένας έξυπνος πνευματικός ερευνητής δεν δογματίζει τον Θεό. Μην δογματιζόμαστε ποτέ, διότι ο Θεός δεν είναι δόγμα αλλά αγάπη. Τα δόγματα για μένα, κρύβουν πολλές πνευματικές παγίδες και πολλές φορές, όταν πέφτουν σε χέρια ανθρώπων που δεν έχουν φόβο Θεού, τότε αποσκοπούν σε συμφέροντα, φιλοδοξίες, πονηρίες, εγωισμούς, αντιπαλότητες κλπ. Αν πραγματικά υπηρετούσαν τον Χριστό τα δόγματα, οι επενδύσεις τους, υλικές ή πνευματικές, θα ήταν όλες για το καλό του ανθρώπου. Εν αντιθέσει σήμερα, όπου το κάθε δόγμα ή η κάθε εκκλησία δεν είναι κοντά στην κάθε οικογένεια. Οι οικογένειες σήμερα στερούνται τον άνθρωπο του Θεού, παρόλο που υπάρχει η θρησκεία και το δόγμα. Εδώ φανερώνεται καθαρά, ότι όλοι γίναμε πνευματικοί γραφείου και όχι ανθρώπων. Σίγουρα η Ορθόδοξη Πατερική Θεολογία δεν είναι στην πλειοψηφία της δογματική, αλλά είναι πάρα πολύ, μα πάρα πολύ θεϊκή, γεμάτη με αγάπη, έχει σοφία που πραγματικά πηγάζει μέσα από το Ευαγγέλιο του Χριστού. Όμως δεν εφαρμόζεται αυτή στους ανθρώπους που δογματίζει η κάθε εκκλησία, εκτός από εξαιρέσεις. Αν και το δόγμα το δικό μας στηρίζεται στους πατέρες, παρόλα αυτά δεν υπάρχει δόγμα για τον Θεό και τον άνθρωπο του Θεού, αφού μόνο ο Θεός και ο άνθρωπος του Θεού τηρεί τις εντολές οι οποίες είναι αγάπη στον Θεό, στον πλησίον ως εαυτόν αλλά και στον εχθρό, «Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν, εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, καλῶς ποιεῖτε τοῖς μισοῦσιν ὑμᾶς καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων ὑμᾶς καὶ διωκόντων ὑμᾶς.» (Ματθ. 5:44). Για να γίνετε παιδιά Θεού, όσα δογματικά βιβλία και αν γραφούν για τον Θεό, πάντα θα πέφτουν έξω, και ο λόγος, διότι απλά γνωρίζουμε λίγα για τον Θεό. Γι’ αυτόν τον λόγο, δεν μπορείς να δογματίσεις τον Θεό, διότι θα πέσεις έξω. Έχουμε παράδειγμα τους Εβραίους οι οποίοι δογμάτισαν τον Θεό, με φυσική συνέπεια, όταν ήρθε το παιδί του Θεού, ο Χριστός, για να τους φέρει ακόμα πιο κοντά στον Πατέρα, αυτοί τον αποστράφηκαν. Αποδεικνύεται, ότι όποιος δογματίζεται ή φανατίζεται, κάνει απλά κακό στον εαυτό του αλλά και σε όσους είναι γύρω του. Ακόμα να προσέξουμε και κάτι άλλο. Όταν στην ζωή μας υπάρχουν πνευματικοί οι οποίοι μας τρομοκρατούν -και σήμερα ειδικά που είναι και της μόδας, αφού κάθε λίγο και λιγάκι όλοι προφητεύουν μιλώντας για πολέμους, πείνες, κατακλυσμούς, κλπ. οι οποίες μάλιστα προφητείες δεν βγαίνουν- να τους αποφεύγουμε. Στις μέρες μας δεν είναι και τίποτα το ιδιαίτερο να προφητεύεις την καταστροφή, διότι τόσα συμφέροντα υπάρχουν μεταξύ των εθνών, μεταξύ των λαών. Καθημερινά ζούμε έναν ακήρυχτο πόλεμο με εκατομμύρια θύματα, τα οποία βρίσκονται στα νοσοκομεία και στα φάρμακα. Παντού υπάρχει πόλεμος, πόλεμος μεταξύ των θρησκειών, πόλεμος μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, πόλεμος μεταξύ των οικογενειών, πόλεμος μεταξύ των αδελφών, κλπ. Έτσι όπως είναι ο κόσμος, είναι φυσικό να γίνονται πολλά κακά. Το θαύμα όμως είναι, ότι αν και είμαστε μακριά από τον Θεό, ο κόσμος αυτός ακόμα ισορροπεί. Κάτι άλλο ακόμα να προσέξουμε. Είναι πολλοί, οι οποίοι τάχα συστήνονται ως πολύ σοφοί ή προφήτες, μιλάνε για αποστολές που μόνο αυτοί έχουν, και θέλουν να τους υπακούς. Θέλω να παρακαλέσω, να μην πέφτουμε συνέχεια σε λάθη. Τι θέλω να πω. Έρχεται ένας και λέει ότι είναι του Θεού, μάλιστα προφητεύει ότι του είπε ο Θεός ότι θα γίνει πόλεμος στις 19 του μηνός ή το καλοκαίρι που έρχεται ή τον Ιούνιο κλπ. και εσύ το ακούς αυτό και σε πιάνει φόβος. Έπειτα αποδεικνύεται, ότι περνά η 19 του μηνός, περνά το καλοκαίρι και δεν γίνεται ο πόλεμος. Τότε, να μην ξαναέχεις επαφή με αυτόν τον άνθρωπο, διότι βρίσκεται σε πνευματική σύγχυση, και πρόκειται για πλάνη που δημιουργεί πνευματική αποπλάνηση. Φύγε μακριά από αυτούς που προφητεύουν και που οι προφητείες τους δεν λαμβάνουν χώρα, και μην φοβάσαι αδελφέ την μοναξιά. Ακόμα να μην ξεχάσουμε ποτέ, ότι οι άνθρωποι που μας είπαν ψέματα μια φορά σε θέματα πνευματικά -διότι κάποιος αφιερώνει την ζωή του σε αυτούς τους ανθρώπους και τους πιστεύει- θα μας ξαναπούν ψέματα. Γι’ αυτό να φύγουμε μακριά. Να γνωρίζουμε, ότι ο άνθρωπος του Θεού δεν σου αλλάζει την ζωή ούτε και στην καταστρέφει. Ο άνθρωπος του Θεού σε εμπιστεύεται στον Θεό, σε αγαπά, σε συμβουλεύει αν του το ζητήσεις, χωρίς να δογματίζει τα λόγια του και την ζωή σου. Ο άνθρωπος του Θεού σε μαθαίνει να βλέπεις τον Θεό από ψηλά, ώστε να βλέπεις την θέα του Θεού από όλες τις πλευρές, και όχι μόνο από μια πλευρά, τη δική του. Με λίγα λόγια, ο άνθρωπος του Θεού είναι ανάπαυση, είναι απόλαυση, είναι πηγή ζωής, είναι μπακλαβάς. Τώρα γυρίζω πάλι στο προηγούμενο που είπα για όσους μας είπαν πνευματικά ψέματα. Όσοι λοιπόν άνθρωποι ανέχονται τα ψέματα τους σε θέματα πνευματικά ή προφητικά, με προφητείες οι οποίες δεν βγαίνουν ή υποσχέσεις που έδωσαν και δεν πραγματοποιήθηκαν ανεξαρτήτου έθνους, δόγματος, οργάνωσης, εκκλησίας, και συνεχίζουν να το κάνουν αυτό, και εσύ παρόλα αυτά θέλεις ακόμα να πηγαίνεις σε αυτούς τους ανθρώπους, τότε να ξέρουμε όλοι, ότι αυτοί που δεν μπορούν να κάνουν αλλαγές, απλά αυτοκαταστρέφονται. Ο Αριστοφάνης έλεγε, «δεν έχει κανένα δικαίωμα αυτός που σε κατέστρεψε πνευματικά ή υλικά να λέει, ότι θέλει να σε ξανασώσει, ότι θέλει να σου κάνει καλό και ότι ενδιαφέρεται για την ζωή σου, για την ψυχή σου, για την οικογένειά σου. Αν τον πιστέψεις, τότε είσαι άξιος της μοίρας σου και η απογοήτευση θα επισκιάσει όλη σου την ζωή αλλά και την οικογένειά σου». Όλα αυτά τα λέω, διότι συνέχεια πολλοί αδελφοί με ρωτάνε «Πού είναι καλά; Πού να πάω; Σε ποια εκκλησία;». Εμείς κάνουμε αυτό ή το άλλο. Μην φανατιζόμαστε και μην δογματιζόμαστε, μην κρίνουμε και μην νομίζουμε ότι είμαστε καλύτεροι.
Αδέλφια μου, από την ώρα που ήρθε ο Μέγας Αρχιερεύς, ο Χριστός, δεν χρειάζονται άλλοι απεσταλμένοι ή προφήτες ή θεοί. Να το προσέξουμε αυτό. Για να γίνεις ελεύθερος, θα πρέπει να ελευθερωθείς από όλα και από όλους. Μόνο φίλους να έχουμε, και μόνο φίλοι να γινόμαστε με όλους τους ανθρώπους. Μην γινόμαστε κόλακες ανθρώπων και μην γινόμαστε με την εξουσία που ίσως μας χάρισε ο Θεός κάποια στιγμή στην ζωή μας, ώστε να την διαχειριστούμε με αγάπη, κλέφτες και ληστές, διότι ο Κύριος όταν ήρθε, είπε για αυτούς που ήταν πριν από αυτόν, «πάντες ὅσοι ἦλθον πρὸ ἐμοῦ, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί·» (Ιω. 10:8). Εύχομαι, όταν έρθει πάλι ο Κύριος στην γη, να μην ξαναπεί «ἀποχωρεῖτε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.» (Ματθ. 7:23), η οποία πηγάζει μέσα από την αμαρτία. Μην γινόμαστε κόλακες και μην κάνουμε ανθρώπους θεούς. Όλοι φίλοι, ένας ποιμένας, ο Χριστός. Είναι πολλοί, που λένε ότι τους έβαλε ο Θεός και εκμεταλλεύονται καταστάσεις ή την άγνοια των ανθρώπων. Δεν χρειάζεται να βάλει κανέναν ο Θεός, διότι ο Θεός το έλυσε το θέμα αυτό, «ὑμεῖς δὲ μὴ κληθῆτε ῥαββί· εἷς γὰρ ὑμῶν ἐστιν ὁ διδάσκαλος, ὁ Χριστός· πάντες δὲ ὑμεῖς ἀδελφοί ἐστε.» (Ματθ. 23:8), Χρειάζεται προσοχή.